Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, önceleri yönlendirici olmayan oyun terapisi adı ile bilinen bu terapide çocuğu değiştirmek ve kontrol etmek gibi bir amaç yoktur. Bu yaklaşımda amaç, çocuğun kendi davranışlarının farkına varmasını sağlamak ve kendini yönetmesine izin vermektir. Terapist, terapideki değişim için çocuğa ve onun kaynaklarına güvenir. Terapistle danışan arasında kurulan bu ilişki, çocuğun büyüme ve gelişme süreci için kullanılır. Bu nedenle terapide esas olan ilişkidir.
Axline (1969) yılında çocuk ve terapist arasındaki ilişkiyi geliştirecek temel 8 prensip belirlemiştir:
- Terapist çocukla gerçekten ilgilenir ve onunla sıcak bir ilişki kurar.
- Terapist çocuğu koşulsuz olarak kabul eder.
- Terapist ilişkide güven ve hoşgörü hissi verir. Böylece çocuk kendini tamamen ifade etme özgürlüğüne kavuşur.
- Terapist çocuğun duygularına karşı duyarlıdır ve çocuğun duygularını nazikçe ona yansıtarak çocuğun kendinin farkına varmasını sağlar.
- Terapist, çocukta sorumlu hareket etme kapasitesinin olduğuna inanır ve onun problemleri çözmesine müsaade eder.
- Terapist çocuğun içsel yönlendirmesine güvenir, ilişkinin her alanını yönetmesine izin verir.
- Terapist, terapötik sürecin doğal ilerleyişini kabul eder ve terapiyi hızlandırmaya çalışmaz.
- Terapist, çocuğun kişiliğine ve ilişkilerine yardımcı olacak terapötik sınırlar koyar.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi, çocuğun problemleri yerine ilişkiye odaklanmayı tercih eder. Bu ilişkinin çocuğun iyileşme gücünü harekete geçireceğine inanır. Çocuk, iyileşmeyi özenle hazırlanmış oyun terapi odasındaki oyuncaklarla gerçekleştirir. Hangi oyuncağı seçeceği ve nasıl oynayacağı tamamen çocuğun tercihine bağlıdır. Çocuğun içinden gelen oyun yönlendirmesinin, terapistin dışarıdan sunacağı yönlendirmeden daha faydalı olacağına inanılır.
ÇMOT’de problem yerine çocuk, geçmiş yerine şu an, düşünce ve hareketler yerine duygular, açıklama yerine anlayış, düzeltme yerine kabullenme önemlidir. Terapist, komut vermek yerine çocuğun terapötik süreci yönetmesini sağlar. Değişim için ana güç terapistin bilgisi değil, çocuğun içsel kaynakları ve bilgeliğidir.
Çocuk Merkezli Oyun Terapisi Hangi Yaş Çocuklar İçin Uygundur?
Genel olarak 2-10 yaş arasındaki çocuklarda kullanılır.
Kullanım Alanları Nelerdir?
Otizm ve zeka ile ilgili sorunlar dışında depresyon, kaygı, takıntı gibi belli başlı çocuk sorunlarında etkilidir.
Deneyimsel Oyun Terapisi Nedir?
Çocuklar için oyun, fiziksel, bilişsel, duygusal ve sosyal gelişimlerini desteklerken aynı zamanda hayatı ve insan ilişkilerini prova ettikleri doğal bir iletişim yoludur. Oyun, aynı zamanda iyileşmenin de bir parçasıdır.
Deneyimsel Oyun Terapisi (DOT), çocuğun kendi ihtiyaçlarını en iyi kendisinin bildiği ilkesine dayanır. Dr. Byron Norton ve Carol Norton tarafından geliştirilen bu model, çocuğun doğuştan getirdiği iyileşme kapasitesine vurgu yapar. DOT, çocuğun kendi yarasını bildiğine güvenerek, kendi oyun dünyasının başrolünü ve yönetmenliğini yapmasına izin verir.
DOT, çocuğun duygusal ve davranışsal sorunlarını ifade etmesine ve kendi hızında iyileşmesine olanak tanır. Bu terapi modeli, 2-11 yaş arası çocuklara uygulanır ve geniş bir yelpazede kullanılır. Doğum travmaları, bağlanma sorunları, uyku/yemek/tuvalet problemleri, kaygı bozuklukları ve fobiler gibi pek çok durumda etkinliği kanıtlanmıştır.
Kum Terapisi, özellikle çocuklarla çalışırken kullanılan bir oyun terapisi tekniğidir. 2 yaşından büyük tüm bireylerle (ergenler, yetişkinler, çiftler ve aileler) çalışırken kullanılabilir. Kum terapisi, bireyin kendi sosyal gerçekliğini ve iç dünyasını yansıtabileceği ve onarabileceği bir ‘kumdan dünya’ yaratma olanağı sunar. Araştırmalar, kum terapisinin çocuklardaki duygusal ve ilişkisel zorlukların çözümü ile travmaların tedavisinde etkili olduğunu göstermektedir.
Masal Terapisi, çocukların bilişsel ve sosyal becerilerini, duygu ve düşüncelerini ifade etmelerini sağlamayı amaçlar. Masal terapisti, çocuğun yarattığı masal dünyasına onunla birlikte girerek, masal dilini konuşur ve çocuğun duygusal dünyasını anlamasına yardımcı olur.
Filial Terapi, aile terapisi ve oyun terapisi yaklaşımlarının birleşimiyle aile içi sorunların çözümünü sağlayan, 3-12 yaş arasındaki çocuklara uygulanan bir oyun terapisi yaklaşımıdır. Hem normal gelişim gösteren çocuklar hem de duygusal, davranışsal ve gelişimsel güçlükleri olan çocuklarla kullanılır. Ebeveynlerin sürece katılımı, çocukla daha iyi iletişim ve ilişki kurmalarını sağlar.
Okul başarısızlığı ve sınav kaygısı, öğrencilerin akademik performanslarını olumsuz etkileyen önemli sorunlardır. Bu durumlar, öğrencilerin motivasyonunu düşürebilir, özgüvenlerini zedeleyebilir ve genel yaşam kalitesini etkileyebilir. Okul başarısızlığı ve sınav kaygısını ele almak için bireysel ve grup terapileri, bilişsel-davranışçı terapi yöntemleri kullanılarak öğrencilerin bu sorunlarla başa çıkmalarına yardımcı olunur.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT), çocukların duygusal ve davranışsal zorluklarını anlamalarına ve bunlarla başa çıkmalarına yardımcı olan bir terapi yöntemidir. BDT, çocuklara düşüncelerinin, duygularının ve davranışlarının nasıl ilişkili olduğunu öğretir. Bu terapi, anksiyete, depresyon, sosyal kaygı, dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi sorunların tedavisinde etkilidir.
Çocuklarda BDT Nasıl Çalışır?
BDT, çocukların düşüncelerinin nasıl hissettiklerini ve nasıl davrandıklarını etkilediğini anlamalarına yardımcı olacak şekilde yapılandırılır. Terapide, çocuklar olumsuz ve yanlış düşünce kalıplarını tanır, bunları değiştirir ve daha olumlu düşünceler geliştirir. Terapi süresince çocuk, düşüncelerini, duygularını ve davranışlarını kontrol etmeyi öğrenir.
BDT Çocuklar İçin Hangi Sorunlarda Kullanılır?
- Anksiyete Bozuklukları: Çocukların korkularıyla yüzleşmelerine ve kaygılarını yönetmelerine yardımcı olur.
- Depresyon: Kendileri ve dünyaları hakkındaki olumsuz düşünceleri dönüştürerek daha pozitif bir bakış açısı kazandırır.
- Sosyal Kaygı: Çocuğun sosyal ortamlarda daha rahat ve özgüvenli hissetmesine yardımcı olur.
- Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB): Dikkatlerini toplamalarına ve dürtüsel davranışlarını kontrol etmelerine yardımcı olur.
- Davranış Problemleri: Olumsuz davranışların altında yatan düşünce kalıplarını belirleyerek bu davranışları değiştirmeyi amaçlar.
BDT Çocuklarda Nasıl Uygulanır?
Çocuklar için BDT, oyun, hikaye anlatımı ve çizim gibi eğlenceli ve etkileşimli yöntemler kullanılarak uygulanır. Terapistler, çocuklarla onların anlayabileceği ve katılabileceği şekilde çalışır. Seanslar genellikle 30-45 dakika sürer ve tedavi süresi, çocuğun ihtiyaçlarına göre birkaç hafta veya ay boyunca devam eder. Ailelerin terapi sürecine dahil edilmesi, çocuğun öğrendiği becerileri evde de uygulamasını sağlar.